تکنولوژی تلویزیون های پلاسما
آیا تا به حال در فیلمهای علمی تخیلی، ماشینهایی که میتوانند پرواز کنند و یا انسانهایی که روی مریخ زندگی میکنند را دیدهاید؟ شاید جالب باشد بدانید که تا همین چند دهه پیش، تکنولوژی تلویزیونهای پلاسما هم به نوعی فراتر از علم انسان به شمار میآمد. تلویزیون پلاسما نمونهای جالب از اعمال علوم پیشرفته روی زندگی بشر و حل مشکلات او است.
شاید جالب باشد بدانید که تا همین چند دهه پیش، تکنولوژی تلویزیون پلاسما هم به نوعی فراتر از علم انسان به شمار میآمد. تلویزیون پلاسما نمونهای جالب از اعمال علوم پیشرفته روی زندگی بشر و حل مشکلات او است. در این مقاله به تکنولوژی تلویزیون های پلاسما میپردازیم و خواهیم گفت چرا دیگر خبری از تلویزیون پلاسما نیست.
پلاسما چیست؟
در مدرسه به ما میگفتند که ماده دارای سه حالت مختلف گاز، مایع و جامد است، اما در واقع نوع چهارمی از حالت ماده به نام پلاسما هم وجود دارد. اما ارتباط پلاسما با گاز و مایع و جامد در چیست؟
فرض کنید که شما یک تکه یخ منجمد دارید (جامد). اگر یخ را گرم کنید، از آن آب به دست میآید (مایع). همان آب را وقتی گرم کنید تبخیر شده و به گاز تبدیل میشود. هر چقدر گرمای بیشتری به این یخ بدهیم، انرژی آن افزایش یافته و مولکولهای آن از هم دورتر میشوند. در حالت جامد (یخ)، مولکولهای آب به هم چسبیدهاند و در حالت گاز (بخار)، مولکولهای آب آزادانه در فضا حرکت میکنند.
تلویزیونهای پلاسما به راحتی جریان الکتریسته را از خود عبور میدهند.
اما اگر به گرما دادن به بخار آب همچنان ادامه دهیم، به جایی میرسیم که حتی خود مولکولهای سازندهی آن هم شروع به از هم پاچیدن میکنند و برخی از الکترونهای اتمهای سازندهی گاز از مدار خود خارج میشوند.
پس گاز ما به مخلوطی از یونهای با بار مثبت و الکترونهای با بار منفی تبدیل میشود. این چیزی است که در علم به آن حالت پلاسما (گاز یونیزه شده) گفته میشود. پلاسما شبیه به سوپ داغی از گازهاست که الکتریسیته را به راحتی از خود عبور میدهد.
تلویزیون های پلاسما چگونه کار می کنند؟
لامپ های نئونی و فلورسنتی (CLF) با عبور سریع الکتریسیته از درون یک گاز، نور تولید میکنند. تصور کنید که شما یک صفحه تلویزیون را از میلیونها CFL کوچک یا لامپهای نئون میکروسکوپیک ساختهاید و هر کدام از آنها میتوانند به سرعت و به هنگام ضرورت، توسط یک مدار الکترونیکی روشن یا خاموش شوند تا همه پیکسلهای نمایشگر به طور جداگانه کنترل شوند.
در واقع این تصور شما، تکنولوژی تلویزیونهای پلاسما را تشکیل میدهد! تکنولوژی تلویزیونهای پلاسما با دیگر تکنولوژیهای ساخت تلویزیون تفاوت اساسی دارد.
سلولهای پیکسلی در یک تلویزیون پلاسما دارای نقاط مشترک زیادی با لامپهای نئونی و CFL ها هستند. همانند لامپ نئونی، درون هر کدام از سلول های پیکسلی تلویزیون پلاسما هم با مقدار کمی گاز نئون یا زنون پر شده است، و همانند یک CFL، درون هر سلول مواد شیمیایی فسفری وجود دارد. در یک CFL، یک پوشش فسفری به رنگ سفید گچی روی دیواره شیشهای لامپ وجود دارد که همانند فیلتر عمل میکند.
وقتی الکتریسیته وارد این لامپ میشود، اتمهای گاز درون آن نور نامرئی ماورابنفش تولید میکنند. پوشش فسفری سفید درون لامپ، این نور نامرئی را به نور مرئی سفید تبدیل میکند. اما در یک تلویزیون پلاسما، به جای پوشش فسفری سفید، از پوشش فسفری قرمز، آبی یا سبز استفاده میشود که کار آنها، تبدیل نور نامرئی ماورابنفش تولید شده توسط گار نئون یا زنون درون لامپ، به نورهای مرئی قرمز، آبی یا سبز است.
قدم به قدم با تکنولوژی تلویزیونهای پلاسما
تصویری که توسط یک تلویزیون پلاسما ساخته میشود، از یک آرایه (شبکه) پیکسلهای قرمز، سبز و آبی تشکیل شده است.
هر پیکسل میتواند به صورت جداگانه توسط شبکهای از الکترودهای افقی و عمودی روشن یا خاموش شود. این پیکسلها با خطوط زرد نشان داده شدهاند.
فرض کنید ما میخواهیم یکی از پیکسلهای قرمز را فعال کنیم، این پیکسل در سمت راست عکس با بزرگنمایی بسیار بالا در یک دایره خاکستری نشان داده شده است
دو الکترودی که به انتهای سلول وصل هستند، ولتاژ بالایی را به آن اعمال کرده و باعث یونیزه شدن گاز درون سلول میشوند (حالت پلاسما)، و این گاز یونیزه، نور ماورابنفش
تصویر در تلویزیون پلاسما از پیکسلهای قرمز و سبز و آبی تشکیل شده است.
۵. را از خود ساطع میکند (که در اینجا به عنوان یک صلیب فیروزهای نشان داده شده، هر چند که در خود تلویزیون نامرئی هستند).
۶. نور ماوراء بنفش به پوشش فسفر قرمز رنگ در درون سلول پیکسل میتابد.
۷.حال این پوشش فسفری قرمز رنگ، نور ماورابنفش را به نور قرمز مرئی تبدیل میکند. در نتیجه پیکسل مورد نظر ما نور قرمز را از خود به نمایش میگذارد.
تلویزیونهای پلاسما با LCD چه فرقی دارند؟
تلویزیونهای پلاسما و LCD در ظاهر شبیه به هم هستند، اما تکنولوژی آنها با هم تفاوت بسیاری دارد. تفاوت اصلی این است که سلولهایی که پیکسلها را در یک تلویزیون پلاسما میسازند میتوانند هزاران بار سریعتر از پیکسلها در یک صفحه LCD روشن و خاموش شوند. بنابراین یک تلویزیون پلاسما، تصاویر واضحتری را با تارشدگی کمتر ارائه میدهد. در نتیجه یک تلویزیون پلاسما گزینهای مناسب برای دیدن فیلمهای اکشن، مسابقات ورزشی و بازیهای ویدیویی است. نرخ بروزرسانی سرعت تغییر تصویر موجود بر صفحه نمایش در ثانیه است.
پیکسلهای تلویزیون پلاسما هزاران بار سریعتر از پیکسل تلویزیون ال سی دی حرکت میکنند.
در LCD های جدید، سرعت خاموش و روشن شدن پیکسلها یا همان Refresh Rate (نرخ به روزرسانی تصویر) بسیار بیشتر از گذشته شده است، اما حتی جدیدترین تلویزیونهای LCD هم از نظر نرخ بروزرسانی به گرد پای تلویزیونهای پلاسما نمیرسند. نرخ بروزرسانی در جدیدترین تلویزیونهای ال سی دی چیزی بین ۱۲۰ تا ۲۰۰ هرتز است اما این رقم برای تلویزیون پلاسما به ۶۰۰ هرتز میرسد. به یاد داشته باشید که هرچه این نرخ بروزرسانی بالاتر باشد میزان تاری تصاویر نیز کمتر خواهد بود.
تلویزیونهای پلاسما مزیتهای فراوان دیگری هم نسبت به تلویزیونهای LCD دارند: تلویزیونهای پلاسما بسیار روشنتر بوده و نور بالای آنها به شما اجازه میدهد تا حتی در زیر نور خورشید هم بتوانید تلویزیون تماشا کنید!
همچنین این تلویزیونها زاویه دید گستردهای دارند و کنتراست تصویر آنها بسیار بالا است. تکنولوژی تلویزیونهای پلاسما به گونهای است که در ساخت این تلویزیونها، چندان محدودیتی برای ابعاد دستگاه وجود ندارد. بنابراین در سالهای گذشته تلویزیونهای پلاسمایی با ابعاد بین ۳۷ تا ۱۰۰ اینچ را دیده بودیم.
تلویزیونهای پلاسما رنگ مشکی را بهتر و واضحتر نشان میدهند و روشنایی بیشتری به کاربر ارائه میدهند.
عمر تلویزیون های پلاسما چقدر است؟
عمر تلویزیونهای پلاسما بسیار کمتر از تلویزیونهای ال سی دی است. کیفیت پنل تلویزیون ال سی دی چیزی بین ۳۰ تا ۶۰ هزار ساعت است، این رقم در تلویزیونهای پلاسما بین ۲۰ تا ۳۰ هزار ساعت است. روشنایی تلویزیون پس از استفاده بیش از اندازه از آن پس از مدتی به نصف میزان اولیه میرسد.
یعنی اگر هر روز تلویزیون ال سی دی شما ۶ ساعت به طور پیوسته روشن باشد پس از ۲۸ سال روشنایی آن به نصف خواهد رسید. در تلویزیون پلاسما نصف شدن میزان روشنایی پس از ۱۴ سال است.
بسیاری از طرفداران سینمای خانگی به خاطر کیفیت بالای پخش تصاویر و صدای قوی تلویزیون پلاسما آن را به دیگر تلویزیونها ترجیح میدهند.
معایب تلویزیون پلاسما
مصرف برق تلویزیونهای پلاسما بسیار بالا است. این تلویزیونها وزن بالایی داشته و خیلی هم حساس هستند! و البته بزرگترین مشکل این تلویزیون ها، به جا ماندن اثر سوختگی (burn in) روی نمایشگرشان است. یعنی اگر یک تصویر به مدت طولانی روی صفحه نمایش تلویزیون پلاسما باقی بماند، میتواند به نمایشگر تلویزیون آسیب زده و هالهای را به طور دائم روی نمایشگر نمایان سازد.
تلویزیونهای پلاسما وزن زیادی دارند و مصرف برق آنها بسیار بالا است.
همچنین طول عمر مفید تلویزیونهای پلاسما بسیار کمتر از تلویزیونهای LCD است، پس با این اوصاف طبیعی است تا تکنولوژی تلویزیونهای پلاسما جای خود را به تکنولوژیهای جدیدتر بدهد. با آمدن تکنولوژی تلویزیونهای OLED که روشنایی و کنتراست تصویر بسیار بالایی داشته، سبک وزن و کم مصرف هستند و نرخ به روزرسانی تصویر بالایی هم دارند، میتوان حدس زد که آیندهی دنیای تلویزیونها به چه شکل رقم خواهد خورد. به نظر نمیرسد که پلاسماهای زیبا دیگر جایی در ویترین مغازهها داشته باشند.
تلویزیونهای پلاسما بسیاری از فناوریهای جدید مثل رزولوشن بالاتر از ۱۰۸۰p را پشتیبانی نمیکنند. همین نکات موجب شده جای خود را به تلویزیونهای lcd و led بدهند. کمپانی پاناسونیک که یکی از بزرگترین تولیدکنندگان تلویزیون پلاسما به حساب میآید اعلام کرده است که بزودی خط تولید این تلویزیون را متوقف خواهد کرد.
